اکشن
از مشخصه‌های ژانر اکشن این است که بیشتر بروی سکانس‌های هیجان‌انگیز تأکید دارد تا روی شخصیت‌پردازی و روایت داستان.
داستان اکشن نوعی سبک ادبی است که ازجمله زیر سبک‌های آن رمان‌های جاسوسی، داستان‌های ماجراجویانه، داستان‌های معمایی (رازآلود) و داستان‌هایی درباره ترور و دسیسه (مانند شنل و خنجر) است. در این نوع داستان‌ها زمانی که خواننده بی‌تابانه منتظر است بداند که درگیری میان قهرمان و ضدقهرمان داستان به کجا ختم می‌شود یا وقتی در پی یافتن راه‌حل معما است، تعلیق به‌وفور اتفاق می‌افتد.
این ژانر نوعی ژانر داستانیِ تخیلی است که موضوع آن بر توالی اعمال هیجان‌انگیز تأکید دارد. اما این امر به معنای حذف شخصیت‌پردازی یا روایت داستان نیست. داستان اکشن در اشکال دیگر داستانی نیز دیده می‌شود که از آن می‌توان به فیلم اکشن، بازی اکشن، مانگا و انیمه اشاره کرد. این ژانر همچنین باهنرهای رزمی، فعالیت‌های ورزشی شدید، تعقیب‌وگریز، عنصر تعلیق و کمدی همراه است.
فیلم اکشن نیز در مجموعه ژانر اکشن قرار می‌گیرد که در آن‌یک یا چند شخصیت اصلی داستان با چالش‌هایی روبرو هستند که معمولاً با خشونت، درگیری شدید فیزیکی و تعقیب‌وگریز همراه است.
فیلم‌های اکشن ویژگی‌های قهرمان داستان را بسیار برجسته می‌کند به‌طوری‌که در جای‌جای داستان حضور این ویژگی‌ها کاملاً مشهود است. قهرمان داستان همیشه در حال مبارزه علیه احتمالات و اتفاقات باورنکردنی است که زندگی خود یا دیگران را تهدید می‌کند و در جنگ با تبه‌کاران عموماً (نه همیشه) این شخصیت اصلی (قهرمان) داستان است که پیروز می‌شود.
برخی از مورخان “سرقت بزرگ قطار” (۱۹۰۳) را نخستین فیلم ساخته‌شده در ژانر اکشن می‌دانند. بین دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۳۰، فیلم‌های ساخته‌شده در ژانر اکشن اغلب فیلم‌های ماجراجویی ” swashbuckling” بودند که در آن بازیگرانی چون داگلاس فربنکس با توانایی زبانزدش در شمشیربازی حضور می‌یافت (swashbuckling از زیر سبک‌های ژانر اکشن است که در آن اغلب مبارزه با شمشیر دیده می‌شود و قهرمان اصلی داستان شخصی است دلیر که ماجراهای زیادی را پشت سر می‌گذارد. ازاین‌دست فیلم‌ها می‌توان به “زورو” اشاره کرد.)
و اما در میانه دهه ۱۹۴۰ تا دهه ۱۹۵۰، فیلم‌های اکشن در قالب‌های جدیدی وارد عرصه سینما شدند که بیشتر روی مضامین جنگی تأکید داشتند و یا فرم فیلم‌های کابویی را به خود گرفته می‌گرفتند. موفقیت مداوم سری فیلم‌های “جیمز باند” که جزء فیلم‌های غالب و پرفروش دهه ۱۹۶۰ محسوب می‌شود نیز جنبش جدیدی را در فیلم‌های ژانر اکشن ایجاد کرد. بیشترین توجه و تأکید این فیلم‌ها روی قهرمان پرماجرای فیلم است.
ماجراجویی
ماجراجویی یک سبک داستانی است که در آن‌یک ماجراجویی، نقشی هیجان‌انگیز اما پرخطر (به لحاظ فیزیکی)، خط اصلی داستان را شکل می‌دهد. رمان‌ها و داستان‌های کوتاه ماجراجویی موضوعات محبوب “مجلات زرد” آمریکایی بود که در میانه‌ی عصر ترقی‌خواهی و دهه ۱۹۵۰ بر داستان‌های محبوب آمریکایی تأکید داشت.
داستان‌های ماجراجویی اغلب با ژانرهای دیگر، به‌ویژه رمان‌های جنگی، رمان‌های پلیسی، داستان‌های دریایی، داستان‌های مشابه رابینسون کروزوئه، داستان‌های جاسوسی (همچون آثار جان بوچان، اریک امبلر و ایان فلمینگ)، داستان‌های تخیلی ( رابرت ای هارد و جی. آر. آر. تالکین که هردوی آن‌ها جهان تصنعی و غیرواقعی را بارمان ماجراجویی ترکیب می‌کنند) و رمان‌های وسترن.
تمام کتاب‌های مربوط به این ژانر ماجراجویی نیستند. داستان‌های ماجراجویی، فضای داستانی دیگر ژانرها را دربر می‌گیرد، اما طرحِ (plot) یک داستان ماجراجویی به‌سرعت سراغ اعمال قهرمان داستان می‌رود.
فیلم‌های ماجراجویی نیز نوعی ژانر فیلمی هستند که معمولاً از صحنه‌های اکشن برای نشان دادن و کشف مکان‌های اگزوتیک و عجیب‌وغریب استفاده می‌کنند. از زیر سبک‌های آن عبارت است از: فیلم‌های swashbuckling، فیلم‌های وسترن، فیلم‌های دزدان دریایی، فیلم‌هایی با مضمون سفر در زمان، فیلم‌های حماسی، درام‌های تاریخی و …
محبوبیت فیلم‌های ماجراجویی بین دهه۱۹۳۰ تا دهه ۱۹۴۰ بوده است که هم‌زمان با ساخت فیلم‌هایی چون “کاپیتان بلاد” (۱۹۳۵)، “ماجراهای رابین‌هود” (۱۹۳۸) و “علامت زورو” (۱۹۴۰) بود که ستارگان بزرگی چون ارول فلین و تایرون پاور در آن‌ها ایفای نقش می‌کردند.
در سال‌های اولیه ساخت فیلم‌های ماجراجویی، قهرمانان اصلی این فیلم‌ها مردان بودند. آن‌ها شخصیت‌هایی بسیار شجاع که اغلب کارشان جنگیدن و مقابله با ستمگران بود. اما در سال‌های اخیر زنان نیز به‌عنوان شخصیت اصلی این ژانر انتخاب می‌شوند، که می‌توان به لارا کراف، شخصیت اصلی و محبوب مجموعه بازی‌های توم رایدر اشاره کرد.