خاطرهنویسی
خاطرهنویسی ثبتی است با مدخل‌هایی مجزا و مرتب‌شده به تاریخ که اتفاقات در طول یک روز یا دوره‌های دیگر را گزارش می‌دهد.
امروزه این اصطلاح به‌طورمعمول برای نوشتن خاطرات شخصی به کار می‌رود و تلاش می‌شود کاملاً خصوصی باقی بماند یا تنها عده محدودی مانند دوستان و آشنایان نزدیک از وجود آن مطلع باشند. گاهی ممکن است بجای “دفتر خاطرات” از اصطلاح “دفتر روزنامه” استفاده شود، اما عموماً دفتر خاطرات شامل نوشته‌های روزانه می‌شود، درحالی‌که دفتر روزنامه مدخل‌های کمتری را شامل می‌شود.
هرچند خاطرهنویسی ممکن است اطلاعاتی برای شرح‌حال‌‌نویسی، خودزندگی‌نامه و یا زندگی‌نامه نویسی در اختیارمان قرار دهد، اما خاطرهنویسی باهدف منتشر شدن نوشته نمی‌شود بلکه برای استفاده شخصی نویسنده است.
اصطلاح خاطرهنویسی را می‌توان بجای اصطلاحات دیگر دفتر روزنامه و با فُرمت الکترونیکی مانند “بلاگ‌ها” نیز استفاده کرد.
نخستین “دفتر خاطرات” مربوط به ساموئل بیپس (۱۶۳۳–۱۷۰۳) است که امروزه بسیار شناخته‌شده است؛ خاطرات وی در کالج مگ‌دالین، در کمبریج نگه‌داری می‌شد که برای اولین بار در سال ۱۸۲۵ رونویسی و سپس منتشر شد.
از مهم‌ترین و معروف‌ترین خاطره‌نویسی‌ها، دفتر خاطرات آن فرانک است که به زبان‌های مختلف ترجمه‌شده و در دسترس عموم قرارگرفته است. کمتر کسی است که با “خاطرات یک دختر جوان” آشنا نباشد. این خاطرات را آن فرانک، دختری که در زمان اشغال آمستردام به دست آلمان‌ها به همراه خانواده‌اش در یک آپارتمان زیرشیروانی مخفی‌شده بود، نوشت و پس از مرگ وی پدرش، اتو فرانک، دفتر خاطرات دخترش را ویرایش و سپس پس از جنگ آن را به چاپ رساند. از آن زمان به بعد این کتاب به بیش از شصت زبان ترجمه شد، و یکی از مشهورترین کتاب‌های قرن بیستم به شمار می‌رود. اما به دلیل وجود محتویات جنسی بسیار صریح در این کتاب، بعضی از قسمت‌های آن در بیشتر کشورهای دنیا پیش از چاپ حذف‌شده است.
درام
درام حالت خاصی از روایت، معمولاً داستانی، بیان واکنش در عملکرد است. ریشه این اصطلاح از کلمه یونانی δρᾶμα به معنای “انجام دادن” یا “عمل کردن” است. درام در تئاتر، با بازی بازیگران بروی صحنه و در برابر مخاطبین، نیازمند نوعی ساخت اثر با روش‌های مشارکتی و پذیرش جمعی است. برخلاف سایر اَشکال ادبیات، ساختار این متون نمایشی مستقیماً مخاطبین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
درام به شاخه دراماتیک ادبیات یا هنر دراماتیک اشاره دارد و هریک از عملکردهای نمایشی (فیلم، تئاتر، برنامه‌های رادیویی، برنامه‌های تلویزیونی) را شامل می‌شود.
نخستین تراژدی مدرن “هملت” (۱۶۰۱) اثر شکسپیر و تراژدی کلاسیک “ادیپ شهریار” اثر سوفوکل(که در ۴۲۹ پیش از میلاد به روی صحنه رفت) ازجمله شاهکارهای هنر درام است، و مثال مدرن آن “سفر دراز روز در شب” (۱۹۵۷) اثر یوجین اونیل است.
درام اغلب با موسیقی و رقص همراه است: درام در اپرا عموماً آواز خواندن است؛ درام‌های موزیکال معمولاً دیالوگِ همراه با موسیقی است؛ و برخی از اشکال درام نیز شامل دیالوگ‌هایی هستند که موسیقی هم در بعضی از مواقع (به شکل تصادفی و نه همیشه) این دیالوگ‌ها را همراهی می‌کند (مانند “ملودرام” و “نو” ژاپنی). نمایش‌نامه‌خوانی شکلی از درام است که بجای اجرای نمایش، روی صحنه خوانده می‌شود. در بداهه‌پردازی، متن نمایشی در لحظه تولید می‌شود و پیش از اجرا متنی از پیش وجود ندارد و اجراکنندگان متن نمایشی را فی‌البداهه در مقابل تماشاگران می‌سازند.
فانتزی (خیال‌پردازی)
خیال‌پردازی یک‌گونه‌ی هنری است که جادو و دیگر شکل‌های فرا طبیعی را به‌عنوان عنصر اولیه طرح داستان، درون‌مایه یا فضای داستان استفاده می‌کند. این‌گونه به‌طورکلی از گونه‌های علمی-تخیلی و ژانر وحشت متمایز است، اما درکل این سه گونه هم‌پوشانی بسیار زیادی باهم دارند (مجموعاً ادبیات گمانه‌زن یا علمی-تخیلی/خیال‌پردازی شناخته می‌شوند).
نویسندگان، هنرمندان، فیلم‌سازان و نوازندگان آثار زیادی را در این ژانر خلق کرده‌اند، از افسانه‌های قدیمی گرفته تا آثار متأخری که مخاطبان بسیار زیادی هم داشته است، من‌جمله جوانان که از مخاطبان پرطرفدار این ژانر هستند.
معمولاً وقتی حرف از ژانر فانتزی یا همان خیال‌پردازی به میان می‌آید، خوانندگان آن به‌سرعت موجودات و فضاهای جادویی را تصور می‌کنند و افراد دیگر هم که با این ژانر آشنایی کمتری دارند، به فکر جادوگری و مسائلی ازاین‌دست میافتند و مجموع این ذهنیات و تفکرات است که زیبایی بخش این ژانر داستانی می‌شود.
فانتزی یعنی ساخت فضا و داستان‌هایی که در دنیای واقعی وجود ندارد، یعنی نگریستن به ایدئال‌ترین شکل ممکن، یعنی ناممکنی را ممکن ساختن. فانتزی دنیایی را نشان خواننده یا بیننده‌اش می‌دهد که می‌تواند ساعت‌ها در آن غرق شود و بدون خستگی (احساسی که در دنیای واقعی به‌وفور تجربه‌اش می‌کنیم) از آن لذت ببرد.
ازجمله معروف‌ترین رمان‌های فانتزی که نامش برای کمتر کسی ناآشناست، “هری پاتر” است و نمونه‌های دیگر آن می‌توان “افسانه‌های پریداین” یا “افسانه‌های نارنیا” اشاره کرد.
در میان فیلم‌های این ژانر نیز “جادوگر شهر اوز”، “هزارتوی پن”، “بیتل جوس” و “ادوارد دست قیچی” را می‌توان نام برد.